صرافی ارز دیجیتال

شما باید برای معامله هر کالایی به مکان خاص آن کالا بروید، به عنوان مثال برای خرید طلا باید به بازار طلا فروشی و برای خرید سهام باید به بازار بورس وارد شوید تا بتوانید آن کالا را بخرید. برای خرید و فروش ارز دیجیتال نیز یکی از راه های هموار و مطمئن این است که از طریق صرافی ارز دیجیتال این کار را انجام دهید.
صرافی ارز دیجیتال  یک پلتفرم آنلاین برای خرید و فروش بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال است، که در آن می توان ارز دیجیتال خرید و فروش کرد و به معامله ارزهای دیجیتال پرداخت.صرافی ارز دیجیتال یا اکسچنج (Exchange) بستری است که در آن اشخاص می‌توانند ارزهای دیجیتال را معامله و به ارز دیجیتالی دیگر یا پول ملی تبدیل کنند. صرافی می‌تواند یک سایت باشد یا یک اپلیکیشن موبایل که روی تلفن همراه نصب می‌شود یا هر دو.
با ثبت‌نام در یک صرافی ارز دیجیتال می‌توانید در قبال پول ملی یا ارز دیجیتال دیگر، ارز دیجیتال خریداری کنید یا ارز دیجیتال خود را در قبال پول ملی (مانند دلار) یا یک ارز دیجیتال دیگر به فروش برسانید.

صرافی ارز دیجیتال چگونه کار می‌کند؟

• حالت اول: شما با خودِ صرافی معامله می‌کنید. (از خود صرافی می‌خرید یا به خود صرافی‌ می‌فروشید.)
  در تعداد کمی از صرافی‌ها (که البته در بین صرافی‌های ایرانی تعدادشان زیاد است)، طرف معامله خود صرافی است، یعنی افراد برای خرید ارز دیجیتال، آن را از خود صرافی خریداری می‌کنند و برای فروش، ارز دیجیتال خود را به خود صرافی می‌فروشند. در اینجا درآمد صرافی از تفاوت قیمت خرید وفروش است؛ یعنی قیمت خرید ارز دیجیتال از صرافی نسبت به قیمت فروش آن به صرافی بالاتر است.
• حالت دوم: صرافی خودش طرف معامله نیست و فقط یک واسط بین خریداران و فروشندگان است و از انجام معاملات مقداری کارمزد می‌گیرد.
  در حالت دوم دیگر صرافی‌ها طرف معامله شما نیستند، بلکه در حقیقت واسط بین خریداران و فروشندگان هستند و از هر معامله درصدی کمیسیون (مثلاً ۰.۱ درصد از مبلغ معامله) دریافت می‌کنند. از نظر جهانی، اغلب صرافی‌ها به روش دوم کار می‌کنند، اما در ایران (حداقل در زمان نگارش این مطلب) بیشتر صرافی‌ها از نوع اول هستند، یعنی صرافی خودش طرف معامله است.

قیمت ارزهای دیجیتال بر اساس عرضه و تقاضا در صرافی‌های ارز دیجیتال تعیین می‌شود و اینکه برای ثبت‌نام یا انجام معامله، نیاز به حضور فیزیکی در دفتر صرافی ارز دیجیتال وجود ندارد و تنها کافی است از طریق سایت یا اپلیکیشن موبایل اقدام شود، چرا که وقتی با دارایی‌هایی از جنس دیجیتال سروکار داریم، نیاز به مراجعه حضوری از بین می‌رود.

انواع صرافی ارز دیجیتال

از دیدگاه کلی، صرافی‌های ارز دیجیتال دو نوع هستند:

• صرافی متمرکز
• صرافی غیرمتمرکز

با این حال، برای اینکه کمی عمیق‌تر صرافی‌ها را بررسی کنیم، ما این طبقه‌بندی را جزئی‌تر کرده و سه‌ نوع دیگر هم به این دو نوع اضافه کرده‌ایم.

صرافی متمرکز- صرافی غیرمتمرکز- صرافی‌های همتا به همتا

1– صرافی متمرکز

پشت یک صرافی متمرکز یک شرکت واسط وجود دارد که به دارایی‌های کاربران دسترسی خواهد داشت.

صرافی متمرکز همان‌‌طور که از اسمش پیداست، توسط یک نهاد یا شرکت خاص اداره می‌شود و کنترل کامل صرافی و همچنین دارایی‌های داخل صرافی در دست چند شخص یا نهاد است.

بیشتر صرافی‌های ارز دیجیتال از جمله بایننس، کوین بیس، هوبی (Houbi)، بیتفینکس (Bitfinex) و … از نوع متمرکز هستند و طبق داده‌های کوین مارکت کپ، بیش از ۹۰٪ از حجم معاملات ارزهای دیجیتال در اختیار صرافی‌های متمرکز قرار دارد.

در این صرافی‌ها کنترل کامل دارایی‌های دیجیتال افراد در دست صرافی است. در حقیقت دارایی‌ها در کیف پول صرافی‌ها نگهداری می‌شود و فقط عدد موجودی در حساب کاربران صرافی لحاظ می‌شود.

یکی از بزرگترین ضعف‌هایی که می‌توان به صرافی‌های متمرکز نسبت داد، همین متمرکز بودن است که به‌عقیده فعالان این حوزه، برخلاف ذات غیرمتمرکز ارزهای دیجیتال است. این نقطه‌ ضعف، به‌خصوص در میان کاربران ایرانی که به‌دلیل تحریم‌ها همیشه در خطر مسدود شدن حساب قرار دارند بیشتر به چشم می‌آید.

2–صرافی غیرمتمرکز

پشت یک صرافی غیرمتمرکز یک یا چند قرارداد هوشمند مبتنی بر بلاک چین وجود دارد که به دارایی‌های کاربران دسترسی خواهد داشت.

صرافی‌های غیرمتمرکز نوع نوینی از صرافی ارز دیجیتال هستند که احتمالاً در سال‌های آینده بخش بزرگی از این بازار را تصاحب خواهند کرد. مهم‌ترین چیزی که یک صرافی غیرمتمرکز و متمرکز را از یکدیگر متمایز می‌کند نحوه مدیریت و کنترل دارایی‌ها است. در یک صرافی غیرمتمرکز اداره‌کنندگان صرافی هیچ کنترلی بر دارایی کاربران ندارند.

در این صرافی‌ها با کمک بلاک چین، قراردادهای هوشمند و سایر پروتکل‌های غیرمتمرکز، تبدیل دارایی‌ها به‌ صورت مستقیم از طریق کیف پول شخصی هر فرد انجام می‌شود؛ یعنی فرد وارد سایت صرافی‌ می‌شود، کیف پول خود را به صرافی متصل می‌کند و مستقیم از داخل کیف پول خود ارز را به یک قرارداد هوشمند ارسال می‌کند تا معامله انجام شود و سپس از همان قرارداد هوشمند ارز جدید خود را دریافت می‌کند. یونی سواپ (Uniswap) بزرگترین صرافی غیرمتمرکز بازار است.

اگرچه این صرافی‌ها مزیت مهمی نسبت به نوع متمرکز دارند، به‌دلیل چالش‌های فنی و ساختاری هنوز نمی‌توانند آن‌طور که باید جایگزینی برای صرافی‌های متمرکز باشند.

از آنجا که صرافی‌های غیرمتمرکز از زیرساخت‌های مبتنی بر بلاک چین استفاده می‌کنند، میزان مقیاس‌پذیری بلاک چین میزبان تأثیر بسیار زیادی در عملکرد درست آن خواهد داشت.

3–صرافی‌های همتا به همتا

در صرافی‌های همتا به همتا (P2P) دو شخص به‌طور مستقیم با یکدیگر معامله انجام می‌دهند. در حقیقت می‌توان گفت صرافی‌های همتا به همتا مانند سایت و اپلیکیشن «دیوار» عمل می‌کنند.

خریداران و فروشندگان در این پلتفرم‌ها آگهی خرید و فروش درج می‌کنند و خریداران و فروشندگان می‌توانند از بین آگهی‌ها یکی را انتخاب کرده و معامله خود را انجام دهند. برای جلوگیری از کلاهبرداری، بیشتر صرافی‌های همتا به همتا امکان قفل‌کردن دارایی تا تأیید مشتری را فراهم کرده‌اند و همچنین فرایندهای حل اختلاف، برای معاملات پیش‌بینی شده است. در این صرافی‌ها به معامله‌گران نسبت به تعداد معاملات و عملکردشان امتیاز داده می‌شود و معامله‌گران برتر بالاتر از بقیه نمایش داده می‌شوند.

یکی از مزایای مهم صرافی‌های همتا به همتا، وجود معامله‌گران از کشورهای مختلف و روش‌های پرداخت متنوع است. به‌عنوان مثال، یک فرد ساکن ایران که به خدمات بانکی بین‌المللی، کارت‌های اعتباری (مسترکارت و ویزا) و پی پل دسترسی ندارد، می‌تواند فردی از کشور ایران انتخاب کند تا از طریق تراکنش بانکی معامله انجام دهد یا به‌دنبال فردی باشد که پرفکت مانی یا وب مانی می‌پذیرد.

بزرگترین صرافی همتا به همتای بیت کوین لوکال بیتکوینز (Localbitcoins.com) است که البته به‌دلیل تحریم‌ها نام ایران را از فهرست کشورهای تحت پوشش خود حذف کرده است. صرافی بزرگ بایننس هم مدتی است که به‌صورت محدود امکان معاملات همتا به همتا را فراهم کرده است.